Bir gün
sahip olamayacağımızı düşündüğümüz her şeyi saklamak, biriktirmek, depolamak
isteriz. Bazılarını başarır, bazılarını başaramayız.
Suyumuz,
çeşmemizden, musluğumuzdan aktığı sürece depolamayı düşünmüyoruz. Ancak ya bir
gün musluğumuzdan su gelmezse? En temel ihtiyacımızı nasıl karşılarız?
Su
kaynaklarının yavaş yavaş tükenmesiyle birlikte, su saklama alanları daha fazla
önem kazanmıştır. Artık hemen her binada, yapıda su depoları oluşturulmaktadır.
Fabrikalar
için proses suyu, konutlar, okullar, alışveriş merkezleri, işmerkezleri için
kullanım suyu, hemen tüm yapılar için yangına karşı suya ihtiyacımız var. Doğal
olarak, ihtiyacımız olan bu suyu depolamamız gerekmektedir.
Su deposu
yapının neresinde olmalı? Ne kadarlık bir hacmi olmalı? Nasıl, hangi malzemeyle
imal edilmeli? Nasıl bir izolasyon yapılmalı? Statik hesabı nasıl yapılmalı? Bu
soruların tek bir cevabı yok. Su depoları, yapının, kişilerin, kurumun
ihtiyacına göre tasarlanmalı bu şartlara göre dizayn edilmelidir.
TS 1258' e
göre (yayın tarihi Ekim 1983) konutlarda su ihtiyacı günde, kişi başı min.100
litre olarak belirlenmiştir. Ancak günümüzde, su tüketimlerimizin artması
itibarıyla, bu tüketim miktarı min 200 lt'dir.
Bu öngörüden
yola çıkarak, 20 dairelik bir konutta, toplam nüfusu 80 kişi olarak kabul
edersek, 1 günlük su ihtiyacı 80 kişi x 200 lt = 16.000 litre'dir. Bu da 16
m3'lük bir su hacmine ihtiyaç var demektir. Unutulmamalıdır ki, bu tüketim
sadece konuttaki kişilerin, temel ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir. Bahçe
sulama, araç yıkama vbg. tüketimler dahil edilmemiştir.
Asıl soru,
kaç günlük depolamaya ihtiyacımız var?
Parasal
tasarruflarımız da buna benzer değil mi? Birikimimiz ne kadar? Hiç gelirimiz
olmazsa sabit giderlerimizi kaç gün, kaç ay, kaç yıl karşılayabilecek
birikimimiz var?
http://www.mmo.org.tr/resimler/dosya_ekler/ed33392d3a48aa1_ek.pdf?dergi=159 linkinde Sayın Uğur Köktürk'ün
yazısında belirtildiği üzere, New York'da kişi başı günlük tüketim 690 litreye
varmaktadır.
Bu durumda,
yukarıdaki örnekten devam edersek, 20 dairelik bir konut için, 3 gün boyunca
suyun akmayacağı kabulu ile ihtiyaç 16 m3 x 3 gün = 48 m3 olacaktır.( İstanbul
İmar Yönetmeliğine göre 9 m3 yeterli görülmektedir)
Şimdiye
kadar üzerinde durduğumuz su depoları, kullanım suyu depolarıdır. Diğer bir
ihtiyaç ise yangın suyu depolarıdır. İstanbul İmar Yönetmeliğine göre kat alanı
800m2'den yüksek konutlarda, her katta iki yangın dolabı bulunmalıdır. Yangın
suyu deposu da, her bir yangın musluğu için 400 litre olarak dizayn
edilmelidir. Yine örneğimizden yola çıkarak, 20 dairelik, kat alanı 800 m2'den
küçük 10 katlı bir konut için, yangın suyu deposu 10 musluk x 400 lt = 4.000
litre ( 4 m3) olmalıdır.
Su depoları,
genellikle, binaların bodrum katında ya da bahçede konumlandırılmıştır.Yine
imar yönetmeliğini dikkate aldığımızda, su
depolarının, yapının taşıyıcı sisteminden bağımsız olarak yapılma
zorunluluğu vardır. Ancak, pratikte gördüğümüz, su depolarının, bina kolon ve
perdelerini içine alacak şekilde imal edildiğidir. Bu durumun yarattığı iki
sakıncası vardır. Birincisi, yanal yükler etkisi altında (deprem) su deposunun
frekansı ile yapının frekansı arasında farklılık doğması, dolayısıyla yapıda burulma etkisinin göstermesidir.
İkincisi ise, su deposunun, su yalıtımı
zafiyeti sebebiyle, taşıyıcı sistemin korozyona uğramasıdır.
 |
| TAŞIYICI SİSTEMİ İÇİNE ALAN SU DEPOSU |
 |
| TAŞIYICI SİSTEM SU DEPOSUNUN İÇİNDE YER ALMAKTA |
 |
| KOROZYON |
Su depoları,
genellikle betonarme olarak imal edilmekle birlikte, sac, polietilen ya da
modüler paslanmaz depolarla da sık sık karşılaşmaktayız.
Su deposu,
yapının taşıyıcı sistemi dahilinde betonarme olarak inşaa edilmişse, bu depoyu
iptal etmek bir çözüm olabilir. Taşıyıcı sistemden bağımsız yeni modüler bir su
deposu ya da yapı dışına yine betonarme bir su deposu yapılabilir.
 |
| PASLANMAZ PRİZMATİK SU DEPOSU |
Ya da en
azından, mevcut su deposunun su yalıtım uygulaması yapılarak korozyonun önüne
geçilebilir. Mevcut su depolarının su yalıtımı konusunda ayrıntılı bilgi
hazırlayacağım.
Burak
Tanrıver
İnşaat
Mühendisi
www.mavidepo.com
